|
Znów
jesteśmy świadkami sporu natury kulturalno-religijnego. Ledwie
przycichła nieco sprawa karykatur Mahometa, a już możemy się
zajmować kolejnym obrazoburstwem w postaci filmu "Kod
da Vinci".
Nawoływania do bojkotu filmu, troska o bożą trzódkę, która
nie potrafi oddzielić filmowej i literackiej fikcji od prawd
wiary, oburzenie, zranione uczucia religijne. Wszystko to
wpisuje się w ciąg wielu innych bardzo podobnych zdarzeń dotyczących
kultury masowej. Wystarczy przypomnieć sobie furię środowisk
żydowskich wywołaną informacjami o przygotowywaniu filmu "Pasja"
przez Mela Gibsona, czy apele o bojkotowanie "Mission
Impossible", z powodu przynależności Toma Cruisa do tak
zwanego kościoła scjentologicznego. Z każdego wymienionego
przykładu wypływa jedna nauka: nawoływania do niekupowania
biletów do kin niczego nie dają. Wymienione dwa przykłady,
zwłaszcza "Pasja", są dowodem, że "oburzenie"
pewnych grup jest znakomitą reklamą dla filmu.
Obecna sytuacja jest o tyle inna, że dla wielu osób teorie
nagłośnione przez Dana Browna są wiarygodne. Zapewne nie wszyscy
czytelnicy "kupują" sensacje o rodzie zapoczątkowanym
przez Jezusa i Magdalenę, ale wytwarzający się w książce klimat,
że Kościół to żądna władzy, posępna organizacja, służąca jedynie
kontrolowaniu miliarda ludzi, znajdzie rzeszę bezkrytycznych
zwolenników. Dzieje się tak z powodu uprzedzeń, lenistwa,
niewiedzy, buntu.
Poziom intelektualny znacznej części odbiorców kultury masowej
jest głęboko frustrujący. Gdyby było inaczej, na listach przebojów
królowałaby nie twórczość Dody, lecz symfonie Góreckiego (kiedyś
zresztą przez chwilę III symfonia pojawiła się na takich listach,
choć nie w Polsce). Jednak czy jest to wystarczającym powodem
do tego, by zmuszać ludzi do słuchania Góreckiego i ograniczać
wolność wypowiedzi artystycznej? Na naszych oczach ścierają
się dwa przeciwstawne poglądy w tej sprawie. Niedawno premier
polskiego rządu przepraszał za karykatury Mahometa opublikowane
w gazecie "Rzeczpospolita". Z tego gestu wypływa
nauka, że wszyscy jesteśmy winni pewnym grupom szacunek ze
względu na pielęgnowane przez nie przekonania. Czy jednak
ma to być jedynie kwestia "wyczucia"? Niewątpliwie
przy "Kodzie da Vinci" takiej wrażliwości zabrakło.
Czy zatem ktoś kompetentny powinien zwrócić uwagę redaktorom
"Rzeczpospolitej", że ranią uczucia religijne islamistów?
Jeśli imam miałby sugerować: "to wolno, a tego nie",
to również taką możliwość powinni mieć rabini, i oczywiście
księża. Parę miesięcy temu ksiądz cenzor powinien więc wskazać
jakiemuś tam wydawnictwu, że takiej to a takiej książki nie
wolno drukować z szacunku dla katolików. Absurd? Oczywiście,
że tak. Skoro zatem "hulaj dusza, piekła nie ma"
- wszystko wolno, totalna jazda bez trzymanki... to dlaczego
premier przepraszał? Czy teraz przeprosi katolików za "Kod
da Vinci"?
Muzłmanom udało się wywalczyć szacunek (strach?). Burdami,
groźbami i sankcjami - nie kupują na przykład duńskich towarów.
Tu katolicy mają najwyraźniej lekcję do odrobienia. Bojkot
filmów tej czy tamtej wytwórni, ignorowanie filmów z tym,
bądź innym aktorem. Wszystko to brzmi jak jakieś kuriozum
i jest nim w istocie. Nic nie smakuje tak dobrze jak zakazany
owoc. Innymi słowy, dobrą metodą zyskania rozgłosu jest sprowokowanie
gniewnych reakcji. Określone treści są przyjmowane tym chętniej,
im mocniej kogoś wkurzają. Na tym właśnie wypłynął Dan Brown.
Jego sukces znajduje wielu naśladowców. Tego typu sensacje
jak opisane w "Kodzie" będą się powtarzały. Najlepszą
metodą obrony przed nimi jest ich - pardon - olewanie. Dystans
i zdrowy rozsądek. I ciągłe przypominanie ciemnocie na każdym
kroku, że daje się robić w trąbę.
|
www.sprawa.pl